Υποσχέθηκα τα τρία μεγαλύτερά μου μαθήματα από τις τρεις εβδομάδες στην Αμερική του IVLP, αλλά θα αθετήσω την υπόσχεσή μου. Καθώς έγραφα τα δύο πρώτα, εδώ και εδώ, άρχισαν να ξεπηδάνε στο μυαλό μου πράγματα που δεν είχα σκεφτεί/θυμηθεί/αξιολογήσει συνειδητά, αλλά που τελικά ήταν εκεί τόσο καιρό και επηρέαζαν ή ακόμα και διαμόρφωναν κάπως διαφορετικά τον τρόπο με τον οποίο λειτουργώ ή, έστω, βλέπω πλέον τον κόσμο.
Τα περισσότερα δεν σχετίζονται με κάποια μοναδική αξέχαστη στιγμή, κάποια αξιομνημόνευτη ομιλία, έναν συναρπαστικό άνθρωπο ή κάποια συνταρακτική αποκάλυψη -ή ίσως να σχετίζονται με όλα αυτά αλλά, όπως έγραψα και στο πρώτο κείμενο της σειράς, όλα αυτά να ήταν κάπως κρυμμένα στη μη καθημερινή καθημερινότητα ενός ταξιδιού σαν αυτό. Αποφάσισα λοιπόν να τα μαζέψω εδώ (όχι όλα, σίγουρα, γιατί θα προκύψουν κι άλλα), σε μικρότερη έκταση από τα προηγούμενα, όχι γιατί είναι λιγότερο σημαντικά αλλά γιατί θα ήθελα όλα μαζί να βρίσκονται εδώ, σαν μια υπενθύμιση για την καινούρια χρονιά και όλες τις καινούριες χρονιές που θα έρθουν ότι ναι, ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε τον κόσμο επιβεβαιώνεται αλλά και αλλάζει.
1. Γίνεται 2 παιδιά και 2 ενήλικες να είναι υγιείς πριν φύγεις για το μεγαλύτερο ταξίδι της χρονιάς -ίσως και της ζωής σου- και να παραμείνουν έτσι για όσο διάστημα είσαι μακριά.
2. Γίνεται επίσης ένας ενήλικας να συνοδεύσει δύο παιδιά σε ένα 24ωρο ταξίδι στην άλλη άκρη του κόσμου χωρίς να τραυματιστεί σοβαρά κανείς -αλλά πρέπει να είναι ένας φοβερός ενήλικας και δύο φοβερά παιδιά.
3. Η αλληλεγγύη προς το δίκαιο θα είναι πάντα από τα πράγματα που με κάνουν να δακρύζω.
4. Πίστη στην ιδιωτική πρωτοβουλία δεν σημαίνει απαραίτητα καθένας για την πάρτη του. Σημαίνει επίσης πίστη στο κίνητρο και τη δυνατότητα των ατόμων να συνεργάζονται σε επίπεδο κοινότητας για να λύσουν ένα πρόβλημα που τους απασχολεί. Η πίστη αυτή βοηθάει στην ενηλικίωση των ανθρώπων, ενισχύει την υγιή πεποίθησή τους ότι οι πράξεις και οι αποφάσεις τους μετράνε και (έκπληξη!) κάνει τις ίδιες τις πρωτοβουλίες τους πιο επιτυχημένες. Πολλές φορές όταν οι πρωτοβουλίες αυτές δεν είναι όσο επιτυχημένες θα μπορούσαν, είναι γιατί έχουμε την τάση να τις απορρίπτουμε και να μην τις υποστηρίζουμε, απλώς και μόνο επειδή “αυτά θα έπρεπε να τα κάνει το κράτος” ή “ποιος ξέρει τι λεφτά ξεπλένουν”.
5. Συμπληρωματικά στο παραπάνω, είναι σπάνια και σπουδαία δεξιότητα να μπορείς να αναγνωρίζεις το ρόλο που παίζει ή έχει παίξει το προνόμιο και η τύχη στα επιτεύγματά σου, να μην αποδίδεις τα επιτεύγματα των άλλων αποκλειστικά στο προνόμιο ή την τύχη τους και να αξιοποιείς το όποιο προνόμιο και την όποια τύχη σου για να υποστηρίξεις και άλλους/άλλες να πετύχουν κάτι.
6. Πρέπει να φτιάξουμε παντού στους δρόμους μικρές ανταλλακτικές βιβλιοθήκες.
7. People are people. Especially the people you (mostly) admire.
8. Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στο να κάνουμε κάτι σωστό/καλό για τον κόσμο (να σπαταλάμε λιγότερο, να προσφέρουμε περισσότερο, να υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα άλλων) είναι ότι θέλουμε την άνεσή μας. Όταν εξασφαλίζουμε την άνεσή μας γινόμαστε πολύ καλοί/ές στο να δικαιολογούμε γιατί δεν χρειάζεται ή δεν είναι δική μας ευθύνη να κάνουμε κάτι καλό/σωστό για τον κόσμο. Δεν κρίνω, απλώς παρατηρώ. Και τον εαυτό μου.
9. Κάποια στιγμή τα πολύ μικρά παιδιά μας μεγαλώνουν και μας μαθαίνουν καλλιτέχνες που (βλακωδώς) δεν γνωρίζαμε.
10. Μια μεγάλη ομάδα γυναικών μπορούν να να κινητοποιήσουν τεράστια πολυκαταστήματα να φτιάξουν ρούχα μόνο για εκείνες, για ένα πάρτι που κάνουν μια φορά στα 2 χρόνια. Φαντάσου τι άλλο μπορούν να κάνουν.
11. Η Πριγκίπισσα Αθηνά διαβάζεται ικανοποιητικά και με google lens. Ισχύει και για όποιο ελληνικό βιβλίο θέλετε να κάνετε δώρο σε ξενόγλωσσο κοινό αλλά φοβάστε ότι θα μείνει να σκονίζεται στο ράφι.
12. Τα στερεότυπα ή ακόμα και η πραγματικότητα που έχεις στο νου σου για μια πόλη, μια χώρα, μια περιοχή, δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι της δεν είναι από τους πιο φιλόξενους που έχεις γνωρίσει ποτέ.
13. Η επιτυχία των πραγμάτων που κάνουμε δεν αξιολογείται κυρίως ή μόνο από το εξωτερικό τους αποτέλεσμα, αλλά κυρίως (καμιά φορά και μόνο) από το εσωτερικό. Η Νταρλίσα Ντίλτζ, που έφτιαξε στο Ντάλλας του Τέξας το The Center NTX (ένα συμπεριληπτικό co-working space για επιχειρηματίες, γονείς που δουλεύουν από το σπίτι και θέλουν να βρουν μια ανάσα ησυχίας, ανέργους/ες που ψάχνουν δουλειά και μέλη της ευρύτερης κοινότητας που δεν έχουν απαραίτητα στον ήλιο μοίρα, τη δεδομένη στιγμή), χρειάστηκε να αντιμετωπίσει τεράστιες δυσκολίες για να φτάσει στη βιώσιμη επιχείρηση που έχει δημιουργήσει σήμερα: καθημερινές αποστάσεις των 3 ωρών από και προς στη δουλειά, ανεργία, αποτυχίες, χρεωκοπία, αληθινούς λοιμούς και καταποντισμούς. Θα μπορούσε 30 φορές να τα έχει παρατήσει ως σήμερα, όμως δεν τα παράτησε γιατί μέσα σε όλο αυτόν τον χαμό η Νταρλίσα έκανε κάθε μέρα αυτό που ένιωθε ότι χρειαζόταν να κάνει.
Θα ήταν λιγότερο επιτυχημένη η προσπάθειά της αν το The Center NTX δεν ήταν ακόμα βιώσιμο; Κατά τη γνώμη μου, όχι, γιατί επί πολλούς μήνες η Νταρλίσα θα κοιμόταν έτσι κι αλλιώς ήσυχη, κάθε νύχτα, νιώθοντας ότι είχε κάνει αυτό που χρειαζόταν να κάνει. Θα ήταν βιώσιμο το The Center NTX αν η Νταρλίσα δεν είχε κάνει τόσες συνεχόμενες μέρες αυτό που ένιωθε ότι χρειαζόταν να κάνει; Κατά τη γνώμη μου, όχι, γιατί ακόμα και το εξωτερικό αποτέλεσμα εξαρτάται από την εσωτερική μας επιτυχία. Το 2023, ας γίνουμε περισσότερο σαν την Νταρλίσα και ας κάνουμε κάθε μέρα αυτό που νιώθουμε ότι χρειάζεται να κάνουμε.
Καλή Πρωτοχρονιά!
