Την προηγούμενη εβδομάδα, πριν ακόμα η Σιμόν Μπάιλς αποσυρθεί από τους Ολυμπιακούς του Τόκιο, διάβαζα στο blog των Girls Leadership, ενός οργανισμού που εκτιμώ πολύ, πώς αυτή η νέα γυναίκα επαναπροσδιορίζει την έννοια της ηγεσίας -στον αθλητισμό και όχι μόνο.
Biles’ physical excellence is, of course, remarkable and deserving of her GOAT (greatest of all time) moniker. It is easiest to look at her ability, and frame it in the story of her early challenges with years in foster care, and see her as an exceptional individual, existing in a different universe than us earthly folks, but that would be a missed opportunity to recognize the power and impact of her cultural heritage. If we look at Biles’ success in the context of the cultures she was raised in, the crucial and interconnected factors in her exceptional success are undeniable: the support she has from her community, the joy she finds in her work, and the clarity that emerged from her rest. These are not values often celebrated in dominant (white) culture.
Το πρώτο που σκέφτηκα διαβάζοντας το κείμενο είναι το πώς οι άνθρωποι που μεγαλώνουν και δουλεύουν μέσα σε κοινωνίες όπου η κυρίαρχη κουλτούρα είναι διαφορετική από τη δική τους -η Ναόμι, ο Γιάννης, η Σιμόν- φέρνουν μαζί τους αυτή την τεράστια δύναμη να επαναπροσδιορίσουν όχι μόνο την ηγεσία στις κοινωνίες μας, αλλά και πράγματα ακόμα πιο θεμελιώδη από αυτήν: τις αξίες, την ακεραιότητα, την έννοια της επιτυχίας.
Η Ναόμι, ο Γιάννης, η Σιμόν, που την Τρίτη αποσύρθηκε από τους αγώνες της επειδή δεν ένιωθε συναισθηματικά καλά για να αντέξει, να τιμήσει ή να ευχαριστηθεί την προσπάθειά της, δεν είναι μόνο μέλη υποεκπροσωπούμενων ομάδων στις χώρες όπου μεγάλωσαν. Είναι και νέοι. Έχουν την ίδια ηλικία με τα παιδιά που μπαίνουν τώρα, του χρόνου, πέρυσι στην αγορά εργασίας και που ακούνε τους μελλοντικούς προϊστάμενους και προϊστάμενές τους να τους επικρίνουν για την επιθυμία και την προσδοκία τους να δουλέψουν με τρόπο που περιφρουρεί ταυτόχρονα την ισορροπία, τη χαρά και την ψυχική τους υγεία. Αν είχα ένα ευρώ για κάθε φορά που ακούω στελέχη εταιρειών να γκρινιάζουν για το πόσο κακομαθημένοι είναι οι νέοι υποψήφιοι και οι υποψήφιες, επειδή τους ενδιαφέρει να μάθουν τι ώρα θα φεύγουν στ’ αλήθεια από το γραφείο κι αν θα χρειαστεί να δουλεύουν σαββατοκύριακα, θα μπορούσα να τσοντάρω μαζί με την P!nk, για να πληρώσουμε το πρόστιμο που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Χάντμπολ στις παίκτριες της νορβηγικής ομάδας επειδή αρνήθηκαν να φορέσουν μπικίνι στους αγώνες.
Θέλω να πω: όση ώρα εμείς γκρινιάζουμε επειδή η νέα γενιά δεν συμμερίζεται τις δικές μας αξίες, το δικό μας ορισμό για το τι σημαίνει επαγγελματισμός, επιτυχία, δημόσια έκθεση, συμπερίληψη και δικαιοσύνη, το δικό μας περιορισμένο λεξιλόγιο, το οποίο είναι τόσο πλήρες και άψογο που δεν χωράει ούτε χρειάζεται καμία καινούρια λέξη, η νέα γενιά αλλάζει τον κόσμο για όλους και όλες μας. Προς το καλύτερο φυσικά.
Πήγα να γράψω ότι τον αλλάζει χωρίς να δίνει δεκάρα για τη δική μας γκρίνια, αλλά δεν είναι αυτό το πιο σημαντικό. Το πιο σημαντικό είναι ότι αυτά τα παιδιά δίνουν πολλές δεκάρες, πολύ περισσότερες δεκάρες απ’ ό,τι δώσαμε ποτέ εμείς, για τις επιπτώσεις που θα έχει η μία τους επιλογή ή η άλλη στη δυνατότητα των συνομήλικών τους και των επόμενων από αυτούς να κάνουν τις δικές τους επιλογές.
Πριν από 2 χρόνια, στα 60 της, η Έμμα Τόμπσον αποσύρθηκε από τα γυρίσματα της ταινίας που ετοίμαζε, επειδή η παραγωγή προσέλαβε τον Τζον Λάσετερ, ο οποίος είχε πρόσφατα κατηγορηθεί για σεξουαλική παρενόχληση. Για κάτι πολύ πιο απλό, να σταματήσω να βρίσκω δικαιολογίες κάθε φορά που μου κάποιος μου ζητούσε ραντεβού σε ώρα που ήμουν με τα παιδιά μου, για να μην πει ότι δεν ήμουν αρκετά φιλόδοξη ή επαγγελματίας, και να ενημερώνω απλώς ότι δεν μπορούσα γιατί θα είμαι με τα παιδιά μου, χρειάστηκε εγώ να φτάσω 35. Στα 24 και στα 26 τους, πολύ πολύ νωρίτερα από εμάς, η Ναόμι, η Σιμόν και ο Γιάννης λειτουργούν γνωρίζοντας ότι οι επιλογές που θα κάνουν, οι αδυναμίες που θα παραδεχτούν, τα όχι που θα πουν, τα όρια και οι προτεραιότητες που θα θέσουν θα δώσουν μια πραγματική ευκαιρία σε άτομα με πολύ λιγότερο κύρος να διεκδικήσουν τις δικές τους προτεραιότητες και το δικαίωμα να είναι ο εαυτός τους.
Παραμένει λυπηρό το ότι, ακόμα και σήμερα, μόνο τα άτομα που διαπρέπουν σε τομείς όπου η μοναδικότητα, το ταλέντο και η προσωπικότητα του ενός ή της μίας έχει σημασία (στον αθλητισμό, στην τέχνη) μπορούν με ασφάλεια να κάνουν αυτές τις δύσκολες επιλογές. Για τους περισσότερους και τις περισσότερες από εμάς, που δουλεύουμε σε χώρους με μικρότερη ή μεγαλύτερη ανωνυμία, που είμαστε ένα άτομο ανάμεσα σε πολλά και που το όνομα ή η φήμη μας δεν πρόκειται να μας προστατεύσουν από τις συνέπειες ενός βήματος που θα ενοχλήσει τους άλλους, αυτή η τόλμη και η ανατροπή είναι συχνά πολυτέλεια. Το συζητάμε, ξανά και ξανά, όταν προσπαθούμε να καταλάβουμε γιατί, ειδικά στην Ελλάδα, το #metoo δεν ξέφυγε ποτέ (ακόμα) από τους χώρους με διασημότητες και από τις γυναίκες με αυτόνομη αναγνώριση και επιτυχία, για να πάει στα γραφεία και στις αποθήκες και στα ξενοδοχεία και στα πανεπιστήμια με τις γυναίκες που δεν έχουν να βασιστούν στη μοναδικότητα και το κοινό τους για να βγουν ζωντανές και όρθιες από το τσουνάμι μιας αποκάλυψης.
Θα μου επιτρέψετε, όμως, να ελπίζω ότι η Ναόμι, ο Γιάννης και η Σιμόν θα συμβάλουν στο να αλλάξει σιγά σιγά και αυτό. Γιατί η Ναόμι, ο Γιάννης και η Σιμόν, οι Νορβηγίδες χαντμπολίστριες, και χιλιάδες νέοι άνθρωποι που επαναπροσδιορίζουν κάθε μέρατο τι σημαίνει επαγγελματισμός, επιτυχία, δημόσια έκθεση, συμπερίληψη και δικαιοσύνη, είναι τα πρότυπα των παιδιών μας.
Υ.Γ. Είχα χθες τη χαρά να ακούσω την Ελένη Κουναλάκη, αντικυβερνήτρια της Πολιτείας της Καλιφόρνια, να αφηγείται την ιστορία της στην εκδήλωση που διοργάνωσαν οι Women Act με την υποστήριξη της Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα. Στο τέλος της ομιλίας της η Κουναλάκη ανέφερε πώς η μητριά της, ελληνοαμερικανίδα κι εκείνη, της έλεγε “Είναι καλύτερο να σε ζηλεύουν παρά να σε λυπούνται”. Ένιωσα ένα σφίξιμο στη σκέψη ότι αυτό το μήνυμα θα ήταν το συμπέρασμα που ήθελε να μας αφήσει ένα τόσο σημαντικό γυναικείο πρότυπο για το τέλος. Όμως η Κουναλάκη είπε: “Μεγαλώνοντας αποφάσισα ότι δεν έπρεπε να είναι μόνο αυτές οι δύο οι επιλογές. Προτιμώ να παίρνω αποφάσεις που θα κάνουν τους άλλους όχι να με λυπούνται ούτε να με ζηλεύουν, αλλά να με θαυμάζουν. Και προσπαθώ πάντα να βρίσκω κάτι να θαυμάσω στις γυναίκες που γνωρίζω”. Να μην λυπηθεί και να μη ζηλέψει καμία τη Σιμόν Μπάιλς, να την θαυμάζουμε, όλες και όλοι.
Υ.Γ.2 Ολιάνα, σ’ ευχαριστώ.
