Είναι δύο δύσκολα πράγματα με τα οποία διαφωνώ.
Ένα. Σταματήστε να λέτε ότι πρέπει να σταματήσουμε να λέμε στις γυναίκες να φεύγουν.
Φυσικά και χρειάζεται οι γυναίκες να ξέρουν ότι πρέπει να φεύγουν όσο πιο νωρίς μπορούν, με τις πρώτες υπόνοιες βίας. Φυσικά και χρειάζεται οι γυναίκες να ξέρουν να αναγνωρίζουν τα μοτίβα της βίας και να μπορούν να αντιληφθούν ότι δεν φταίνε εκείνες γι’ αυτά. Φυσικά και χρειάζεται οι γυναίκες να ξέρουν ότι υπάρχουν επιλογές που τις βάζουν ή τις κρατούν σε κίνδυνο. Φυσικά και χρειάζεται οι γυναίκες να μπορούν να αμύνονται, αν και εφόσον χρειαστεί, να βρίσκουν τις κατάλληλες δομές και τους κατάλληλους ανθρώπους και να απευθύνονται εκεί.
Και φυσικά οι άντρες πρέπει να ξέρουν ότι η βία είναι ανεπίτρεπτη. Φυσικά οι άντρες πρέπει να ξέρουν ότι οι γυναίκες δεν είναι αντικείμενα, άρα αποκλείεται να τους ανήκουν. Φυσικά οι άντρες πρέπει να αναγνωρίζουν όλα τα είδη βίας ως τέτοια και να διαθέτουν άλλους μηχανισμούς αντιμετώπισης των προβλημάτων και διαχείρισης των συναισθημάτων τους, που να μην πλησιάζουν σε κανένα από τα είδη αυτά.
Το ένα μήνυμα δεν αποκλείει το άλλο.
Και το μήνυμα ότι οι γυναίκες δεν θα έπρεπε να χρειάζεται να ξέρουν τίποτα απ’ όλα αυτά τις αποδυναμώνει περισσότερο απ’ όσο εξασφαλίζει οποιαδήποτε κοινωνική αλλαγή. Το μήνυμα ότι χρειάζεται να ξέρουν δεν τις ενοχοποιεί, τις ενημερώνει.
Θα λέγατε ποτέ σε ένα παιδί ότι δεν θα έπρεπε να χρειάζεται να προσέχει στο δρόμο, γιατί βασικά θα έπρεπε οι οδηγοί να μην οδηγούν ποτέ μεθυσμένοι, να μην περνάνε ποτέ με κόκκινο και να σταματάνε πάντα στις διαβάσεις; Θα φοβόσασταν ότι μαθαίνοντας στο παιδί να προσέχει το ενοχοποιείτε και υπονομεύετε το μήνυμα που πρέπει να φτάσει στους οδηγούς, ότι διάολε πρέπει να προσέχουν περισσότερο εκείνοι, που στο κάτω κάτω έχουν τη μεγαλύτερη εξουσία στο δρόμο;
Το ένα μήνυμα δεν αποκλείει το άλλο γιατί, ναι, η πλευρά με τη μεγαλύτερη εξουσία οφείλει να προστατεύει τα δικαιώματα της άλλης πλευράς και, ναι, κάθε άτομο αξίζει να έχει πρόσβαση σε γνώση, μέσα και εργαλεία που θα του/της επιτρέψουν να προστατεύσει τον εαυτό του στη ζωή, όπως είναι η ζωή τώρα. Όχι μόνο όπως θα θέλαμε να είναι.
Το φαινόμενο αυτό λέγεται στα αγγλικά horizon conflict -σύγκρουση χρονικού ορίζοντα. Πέφτουμε στην παγίδα να πιστεύουμε ότι η λύση σε κάποιο πρόβλημα μπορεί να είναι είτε βραχυπρόθεσμη, συμπτωματική (μάθετε στις γυναίκες να προσέχουν) είτε μακροπρόθεσμη, συστημική (μάθετε στους άντρες να μην ασκούν βία), ενώ στην πραγματικότητα η λύση βρίσκεται στο συνδυασμό δράσεων που λειτουργούν σε δύο χρονικούς ορίζοντες ταυτόχρονα.
Αλλά υπάρχει και κάτι ακόμα με το οποίο διαφωνώ.
Δεν έχει νόημα να λέμε στους άντρες να μη γίνονται βίαιοι. Ούτε να λέμε στις γυναίκες ότι πρέπει να φύγουν. Γιατί κανείς δεν μαθαίνει πώς να ζει τη ζωή του από αυτό που του λέμε εμείς. Όλοι μαθαίνουμε να ζούμε τη ζωή μας από αυτό που πιστεύουμε ότι θεωρούν σωστό οι άνθρωποι που θαυμάζουμε.
Στην αρχή, οι άνθρωποι που θαυμάζουμε είναι οι γονείς μας. Και συμπεραίνουμε τι θεωρούν οι γονείς μας σωστό με βάση α) το τι εφαρμόζουν στη δική τους ζωή (φεύγουν, μένουν, χτυπάνε, υποτιμούν, σέβονται, υπολογίζουν, διεκδικούν, γελάνε;) και β) τι επιβραβεύουν (τις γυναίκες-αντικείμενα, τις γυναίκες της υπομονής, τους άντρες της τιμής, τους άντρες που δικαιολογούνται, την ισότητα, την αμοιβαιότητα, την αυτοέκφραση, τη βία, την ελευθερία;). Ό,τι κι αν επιλέγουν, αυτό μαθαίνουμε.
Αργότερα οι άνθρωποι που θαυμάζουμε είναι οι δάσκαλοι στο σχολείο, οι διάσημοι αθλητές, οι ηθοποιοί, τα άτομα με εξουσία. Και συμπεραίνουμε τι θεωρούν αυτοί οι άνθρωποι σωστό με βάση α) το τι εφαρμόζουν στη δική τους ζωή (εξαπατούν, καταπατούν, ακούνε, σιωπούν, δικαιολογούν, γελάνε, καταδικάζουν;) και β) τι επιβραβεύουν (την αντικειμενοποίηση, τη βία, τα σεξιστικά αστεία, τη σιωπή, την εικονική τελειότητα, τις «αληθινές γυναίκες», τους «πραγματικούς άντρες»;). Ό,τι κι αν είναι, αυτό συνεχίζουμε να ενστερνιζόμαστε.
Ας μην πούμε άλλα, λοιπόν. Ας σκεφτούμε τι κάνουμε και τι επιβραβεύουμε, γιατί υπάρχουν για τον καθέναν και την καθεμία μας μικροί και μεγάλοι άνθρωποι που μας θαυμάζουν.
