Αυτές τις μέρες, το Delphi Economic Forum, μία σημαντική διοργάνωση, από αυτές που δε βλέπουμε συχνά στην Ελλάδα, παρουσιάζει περίπου 55 στρογγυλές τράπεζες και πάνελ και συζητήσεις με πολύ ενδιαφέροντες ομιλητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα πράγματα που ακούγονται εδώ είναι κρίσιμα και, ανεξάρτητα από το αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με τα επιμέρους, το σύνολό τους αποτελεί ένα διαφωτιστικό μωσαικό από στοιχεία και απόψεις για το πού βρισκόμαστε και πού πάμε. Μόνο που από το σύνολο αυτό απουσιάζουν οι γυναίκες.
Από τις παρουσιάσεις και τις συζητήσεις του Φόρουμ, καμία δεν έχει –ούτε καν εμμέσως- ως θέμα του την ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην οικονομία και την παραγωγική ζωή της χώρας. Σε καμία τοποθέτηση δεν βάρυνε η διάσταση του φύλου και σε κανένα πάνελ οι γυναίκες δεν αποτέλεσαν πάνω από το 30% των συμμετεχόντων (συγκεκριμένα, από τους 272 ομιλητές του Φόρουμ, μόνο οι 43 είναι γυναίκες).
Και θα μπορούσαμε στο σημείο αυτό να με πούμε γραφική και να συμφωνήσουμε ότι τέτοια κοινωνικά και κάπως «πολυτελείας» θέματα δεν έχουν θέση σε μια διοργάνωση αιχμής που ασχολείται σοβαρά με το οικονομικό μέλλον της χώρας.
Μόνο που δεν μπορούμε.
Γιατί παράλληλα, μερικά γεωγραφικά πλάτη δεξιά και αριστερά μας, συμβαίνουν τα εξής: στην Αυστρία, την Αυστραλία και τη Νότιο Αφρική, στη Σκανδιναβία και τη Νότια Κορέα, οι κυβερνήσεις συζητάνε σοβαρά για κάτι που λέγεται Gender Budgeting. (Θα το πω Οικονομικό Σχεδιασμό Με Διάσταση Φύλου.) Μελετάνε, δηλαδή, το πώς οι εκάστοτε οικονομικές πολιτικές επηρεάζουν με διαφορετικό τρόπο τους άντρες και τις γυναίκες της χώρας. Και, αντίστροφα, αναζητούν τις πολιτικές εκείνες που θα μεγιστοποιήσουν το όφελος για την οικονομία, συμπεριλαμβάνοντας σε αυτήν μεγαλύτερο ποσοστό από το δυναμικό της.
Παράδειγμα: η μείωση της φορολογίας εισοδήματος στο δεύτερο μισθό μιας οικογένειας θα ενθαρρύνει τις γυναίκες να μπουν στην αγορά εργασίας. Κι όταν οι γυναίκες εργάζονται, έχουν ανάγκη και από περισσότερες υπηρεσίες/προϊόντα/θέσεις εργασίας: φύλαξη των παιδιών, μετακινήσεις, εργαλεία για να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους.
Παράδειγμα: Οι περικοπές που γίνονται σε προγράμματα καταπολέμησης της ενδο-οικογενειακής βίας δε γλιτώνουν, στην πραγματικότητα, λεφτά στο κράτος: το κόστος της ιατρικής φροντίδας των θυμάτων και των χαμένων εργατοωρών είναι μεγαλύτερο από τις περικοπές.
Ακόμα και στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι επενδύσεις που γίνονται για την παροχή καθαρού νερού και ηλεκτρικού, μειώνουν τις ώρες που αφιερώνουν οι γυναίκες στο νοικοκυριό, κι έτσι δίνουν τη δυνατότητα στις μητέρες να εργάζονται και στις κόρες τους να πηγαίνουν στο σχολείο. Αν περνούσαν τις ημέρες τους κουβαλώντας κουβάδες με νερό, η ανάπτυξη της χώρας θα επιβραδυνόταν.
Το Gender Budgeting, γράφει ο Economist, είναι σημαντικό επειδή ακριβώς βγάζει την ισότητα από τη σφαίρα της «soft» κοινωνικής πολιτικής και την τοποθετεί κατευθείαν στην καρδιά των διαδικασιών που ορίζουν πού θα πάνε τα λεφτά. Και μαθαίνει στις κυβερνήσεις ότι η ισότητα δε χτίζεται μόνο μέσα από νόμους για τη διασφάλιση ίσων ευκαιριών. Χτίζεται μέσα από την οικονομική πολιτική που χαράσσεται στα κέντρα αποφάσεων.
Η μαμά λείπει από το ταξίδι για δουλειές
Στο Delphi Economic Forum, για κάθε καλοντυμένο μπαμπά που σταματάει και χαζεύει, με φοβερή τρυφερότητα, το μωρό που κρατάω στο μάρσιππο («ο δικός μας είναι δεκαοχτώ μηνών, τώρα έχει αρχίσει να μιλάει»), υπάρχει μία μαμά που έμεινε στο σπίτι και έχασε την επιλογή να βρεθεί εδώ, ν’ ακούσει, να μιλήσει, να μάθει και να προβληματιστεί (και μερικές γυναίκες ακόμα που αποφάσισαν να μη γίνουν μαμάδες επειδή θέλουν να βρίσκονται σε αντίστοιχα “εδώ” και φοβήθηκαν ότι δε θα τα καταφέρουν) –γιατί κάποια στιγμή τα παιδιά χάνουν την ικανότητα να κάθονται επί ώρες ακίνητα στο μάρσιππο και οι διοργανώσεις που είναι φτιαγμένες μόνο για άντρες δεν είναι καθόλου φιλικές προς τα μη ακίνητα παιδιά. Δεν έχουν χώρους να τα φιλοξενήσουν και ανθρώπους να τα απασχολήσουν δημιουργικά (ένα simulation πάνελ παιδιών για την οικονομία;), δεν έχουν αλλαξιέρες στις τουαλέτες και χώρο για τα καρότσια.
Η μία λύση θα ήταν, μ’ ένα μαγικό τρόπο, να γίνονταν ξαφνικά πρόθυμοι οι άντρες να κρατάνε στο σπίτι τα παιδιά όσο οι γυναίκες τους (αρκετές γυναίκες για να καλύψουν το 50% των θέσεων στα κέντρα αποφάσεων) συμμετέχουν σε σημαντικές διοργανώσεις, όπως το DEF. Οι οποίες διοργανώσεις θα άνοιγαν, εξίσου ξαφνικά, τις πόρτες τους, πρόθυμες να καλύψουν τις μισές συμμετοχές τους με τις γυναίκες αυτές.
Αλλά μαγικοί τρόποι δεν υπάρχουν. Ούτε και χρειάζεται να μετράμε κουκιά.
Υπάρχει όμως (και χρειάζεται) η άλλη λύση. Που ξεκινάει, πολύ συνειδητά, με ένα τουλάχιστον πάνελ για τη συμμετοχή των γυναικών στις παραγωγικές διαδικασίες και με μια δέσμευση να καλυφθεί, την επόμενη χρονιά, το 40% τουλάχιστον των θέσεων των ομιλητών από γυναίκες.
Που ξεκινάει με δυο αλλαξιέρες στις τουαλέτες αντρών και γυναικών και ένα χώρο απασχόλησης για τα παιδιά τους, στα μεγάλα συνέδρια και τα επαγγελματικά ταξίδια.
Που συμβάλλει σιγά σιγά στο να μπουν περισσότερες γυναίκες στη συζήτηση, στα διοικητικά συμβούλια και στα κέντρα αποφάσεων κι από κει με τη σειρά τους να φέρουν περισσότερες γυναίκες σε όλες τις θέσεις που τις χρειάζονται. Και να φέρουν τη συζήτηση περί ισότητας στην καρδιά της οικονομίας.
Η φωτογραφία του άρθρου δείχνει την αναπληρώτρια πρωθυπουργό της Σουηδίας να υπογράφει νόμο για το κλίμα, μαζί με εφτά στενές συνεργάτιδές της -στον αντίποδα, όπως θεωρήθηκε, της αντίστοιχης ομάδας του Ντόναλντ Τραμπ με την οποία ο πρόεδρος των ΗΠΑ υπέγραψε την εκτελεστική εντολή κατά των εκτρώσεων.
