Full disclosure: δεν ήμουν ποτέ φαν των ντοκιμαντέρ με ζώα της άγριας φύσης. Προσπαθώ, καταλαβαίνω την αξία και τη γοητεία τους, αλλά δεν μπορώ να τα παρακολουθήσω. Οι σχέσεις και τα συναισθήματα των ανθρώπων με συγκινούν πάντα πιο πολύ, αν και χωρίς σχολιασμό είναι πολλές φορές πιο δύσκολο να τις καταλάβεις. Τελοσπάντων.
Στη συνέντευξη Τύπου με την Dr. Jane Goodall, που βρέθηκε πριν λίγες μέρες στην Αθήνα (καλεσμένη των Εκδόσεων Πατάκη, του The Jane Goodall Institute, του Megaron Plus και του British Council) για μια δεν-έπεφτε-καρφίτσα διάλεξη στο Μέγαρο Μουσικής, υπήρχαν δημοσιογράφοι που είχαν μεγαλώσει με τα ντοκιμαντέρ της στο National Geographic. Και στις ερωτήσεις που της έκαναν μπορούσες εύκολα να ακούσεις το ενδιαφέρον και το χαμόγελο των μικρών παιδιών, που ρουφάνε εκστασιασμένα μέσα από την οθόνη την αγάπη και τις γνώσεις της -πιο νέας τότε- Goodall για τους χιμπατζήδες και τα άλλα πρωτεύοντα θηλαστικά.
Τα δύο παιδικά βιβλία της Goodall που κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη.
Τη θαύμασα περισσότερο για το πάθος της. Αυτό το πάθος που κάνει έναν άνθρωπο 82 χρονών να ταξιδεύει (όχι ακούραστα, “what can you love about spending your days in airplanes and hotels?” όπως μας είπε), 300 μέρες το χρόνο και που έχει αποδειχτεί πολύ δυνατότερο από το φόβο απέναντι στον κίνδυνο κι από τη φυσιολογική επιθυμία για μια “φυσιολογική” ζωή.
“Υπάρχουν χιμπατζήδες, όπως και άνθρωποι, που συμπεριφέρονται με κακό και βίαιο τροπο. Δεν μπορεις να τους αντιμετωπίσεις, γιατι ειναι 7 φορές πιο δυνατοί από σένα. Οποτε τους λες απλως να σταματήσουν”.
“Και σταματάνε;”
“Όχι”.
Τη θαύμασα και για την ευθύτητά της και για την απουσία εξιδανίκευσης και για το άχαρο μπουφάν με το οποίο ήταν τυλιγμένη, που μου έμαθε, μαζί με την ίδια, δυο-τρία πράγματα κάπως σημαντικά.
- Τη ρωτήσαμε: “Πώς και δεν είχατε επισκεφτεί ως τώρα την Ελλάδα;”. (Την είχε επισκεφτεί, αλλά δεν έχει σημασία.) “Το Roots & Shoots τρέχει αυτή τη στιγμή σε 120 χώρες, εγώ έχω επισκεφτεί μόνο λίγες παραπάνω από 60″ απάντησε η Goodall. Εμείς που ήμασταν σ’ εκείνο το δωμάτιο ήταν ζήτημα αν είχαμε επισκεφτεί 60 χώρες όλοι μαζί, κι όμως εξακολουθούσαμε να θεωρούμε το να μην έχει επισκεφτεί κανείς την Ελλάδα πολύ πιο σημαντικό από… ε, τα υπόλοιπα.
- Τη ρωτήσαμε αν θυμόταν κάτι που είχε πει σε μια συνέντευξη την οποία της είχε πάρει η Τζέιν Φόντα. “Ποια; Μου έχουν πάρει τόσες συνεντεύξεις που δε θυμάμαι τη συγκεκριμένη στην οποία αναφέρεστε” του απάντησε εκείνη. Αυτό το πάθος εννοώ. Αυτό που σε κάνει να θεωρείς πεζά και δίκαιο να ξεχαστούν πράγματα -ανθρώπους, ονόματα, “αστέρια”- που οι υπόλοιποι θεωρούν αρκετά σημαντικά ώστε να κρατήσουν το ενδιαφέρον τους. Εσύ τα σβήνεις από το μυαλό σου για να μπορέσουν να χωρέσουν εκεί πράγματα πιο ουσιαστικά -διαφορετικά θα ήταν πολύ μικρότερη η αλλαγή που θα έφερνες στον κόσμο.
- Τη ρωτήσαμε: “Υπάρχουν άλλες Jane Goodall στον κόσμο αυτή τη στιγμή;” Η Goodall απάντησε πως χάρη στο πρόγραμμα Roots & Shoots του Ινστιτούτου της υπάρχουν πλέον πολλές. Φεύγοντας από το Μέγαρο για να πάω στην στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων μιας έρευνας που πολύ ζήλεψα, από το Εργαστήριο Σπουδών Φύλου του Παντείου Πανεπιστημίου, σκεφτόμουν πως, αν και σίγουρα υπάρχουν, από μόνες τους δεν αρκούν. Η Goodall έφερε και φέρνει στον κόσμο μια σημαντική αλλαγή, χάρη σε μια σύμπραξη που βρίσκεται πια πίσω από όλες σχεδόν τις καλές κοινωνικές αλλαγές της εποχής μας: η ίδια, ως άτομο, είχε το πάθος, που ευτύχησε να υποστηριχτεί από θετικά διακείμενους μη κερδοσκοπικούς φορείς και επιχειρήσεις και έτσι να κατορθώσει να προκαλέσει αλλαγή στη συμπεριφορά των ανθρώπων -ίσως και αλλαγές πολιτικής. Αυτή η σύμπραξη (ιδιωτικού, ακαδημαϊκού, επιχειρηματικού και φιλανθρωπικού τομέα) είναι νιώθω η μόνη ελπίδα που έχουμε αυτή τη στιγμή για να μελετηθούν τα μεγάλα προβλήματά μας ανεξάρτητα και σε βάθος και τα ευρήματα να γίνουν εφαλτήρια για αποτελεσματικές ενέργειες και αλλαγές -για τη φύση, για τα ζώα, για τους πρόσφυγες, για τη φτώχεια, για την εκπαίδευση, για την τρομοκρατία, για την ισότητα, για ό,τι πεις. Μένει να πάψουμε να τη βλέπουμε με δυσπιστία και να μάθουμε όλοι, σε όποιο σημείο του παζλ κι αν στεκόμαστε, να την κάνουμε πιο εφικτή.
